Szczur domowy hodowlany to mały, uroczy gryzoń, który często jest wybierany jako pierwsze zwierzątko w życiu początkującego opiekuna. Jeżeli szczurki budzą w Tobie sympatię i chcesz, by stały się częścią Twojego życia, przy odrobinie zaangażowania i dobrych chęci na pewno poradzisz sobie z opieką nad nimi. Nie jest jednak prawdą, że szczur nie wymaga opieki wcale – poza podstawowymi potrzebami związanymi z karmieniem i higieną, jest to zwierzątko bardzo inteligentne i społeczne, które chętnie się z Tobą zaprzyjaźni, a bez interakcji z opiekunem może posmutnieć i zdziczeć. Jeżeli chcesz lepiej poznać świat tych fascynujących stworzeń, czytaj dalej. Dowiesz się więcej o podstawowych potrzebach szczurów, ich diecie, oswajaniu, zdrowiu i najczęściej popełnianych błędach w opiece nad pupilem.
Szczur domowy – poznaj go lepiej
Szczurki są zwierzętami, które budzą bardzo żywe emocje – u niektórych budzą żywą fascynację i sympatię, inni po prostu się ich boją. Są inteligentne, bardzo społeczne – koniecznie potrzebują przynajmniej jednego współlokatora. Najczęściej chętnie i szybko nawiązują kontakt z opiekunem – duży wpływ ma na to życie, które prowadził szczurek, zanim trafił do nowego domu.
Wbrew obiegowej opinii, nie są to zwierzątka wytrzymałe i samowystarczalne. Choć faktycznie są wszystkożerne, nie jest jednak prawdą, że mogą zjeść cokolwiek – dzikie szczury żyją zazwyczaj dwukrotnie krócej, głównie przez nieodpowiednią dietę. Szczur może też chorować, a wtedy wymaga leczenia – najlepiej sprawdzić adres najbliższego weterynarza specjalizującego się w leczeniu gryzoni, zanim potrzebna będzie pomoc.
Opieka nad szczurami wciąga – to zabawne i przemiłe gryzonie, warto lepiej poznać. Choć nie są tak popularne jak kawie domowe (świnki), czy chomiki, na pewno warto rozważyć szczura jako domowego pupila.
Charakter i osobowość
Szczury to zwierzęta bardzo inteligentne, przyjazne i stadne. Do szczęścia potrzebują stałego kontaktu z innym szczurem – dlatego, kiedy decydujesz się na opiekę nad szczurem, w praktyce oznacza to zawsze przynajmniej stadko dwóch pupili. Najczęściej szczurzy rodzic decyduje się na dwa szczurki tej samej płci z jednego miotu – rodzeństwo czuje się ze sobą dużo pewniej. Możliwe jest tworzenie stada mieszanego, jeżeli przynajmniej jedno ze zwierząt jest wysterylizowane.
Nie jest prawdą, że jeden szczur będzie bardziej przywiązany do opiekuna. Nawet najbardziej oddany opiekun nie zastąpi szczurowi towarzystwa innego szczura, a parka (czy nawet większe stadko) może nawiązać z Tobą bardzo silną więź. Może się też zdarzyć, że szczurki będą rywalizować o Twoją uwagę.
Szczury wyróżniają się złożonymi charakterami – nie ma dwóch takich samych. Zasadniczo przyjmuje się, że najczęściej samiczki są bardziej aktywne i skłonne bardziej do zabawy niż przytulania z opiekunem, a samczyki nieco bardziej leniwe i zawsze gotowe do głaskania i przytulania, ale jest to sztywna zasada.
To bardzo empatyczne gryzonie – doskonale wyczuwają samopoczucie opiekuna. Kiedy dobrze zadomowią się w Twoim domu, na pewno będą chciały, spędzać z Tobą czas na zabawie. Szczur to zwierzątko o raczej nocnym trybie życia – „raczej” oznacza jednak, że choć najchętniej ożywiają się w nocy, w pewnym stopniu przystosują się do Twojego trybu życia. Najchętniej jednak będą bawić się z Tobą wieczorami.
Dla kogo szczur domowy będzie najlepszym pupilem
Szczury są gryzoniami, które potrzebują do szczęścia nie tylko odpowiednich warunków do życia (duża klatka, zbilansowane posiłki i świeża woda, opieka weterynaryjna), ale też uwagi opiekuna.
Choć opieka nad szczurem jest mniej wymagająca niż nad psem, czy kotem, jest to zwierzątko, które potrzebuje uwagi i miłości. Bez codziennego kontaktu szczur może wyraźnie posmutnieć, a nawet zdziczeć.
Największym minusem opieki nad szczurem jest jego długość życia – ok. trzech lata. Długość życia można nieznaczni wydłużyć dzięki odpowiedniej diecie i stałej opiece weterynaryjnej, ale nawet najbardziej czuła opieka nie sprawi cudów. Jeżeli szukasz pupila wśród gryzoni i chcesz się nacieszyć jego towarzystwem dłużej, lepszym wyborem będzie kawia domowa (dawniej świnka morska).
Szczur będzie doskonałym towarzyszem dla miłośnika gryzoni, który chce nawiązać z pupilem silną relację. To ciekawskie i żywiołowe istoty, a obserwowanie ich życia może być fascynujące. Szczur może być dobrym podopiecznym początkującego opiekuna, pod warunkiem, że będzie on gotowy zapoznać się z potrzebami pupila. Choć klatka dla szczura jest zazwyczaj większa, niż wyobraża to sobie osoba, która nigdy nie miała do czynienia z gryzoniami, na pewno jest to pupil, który ma mniejsze wymagania przestrzenne niż pies, czy kot.
Szczur a dzieci
Choć opieka nad szczurem nie jest szczególnie skomplikowana, nigdy nie polecamy, by kupować szczura dla dziecka. Młody człowiek często nie jest jeszcze w stanie zrozumieć odpowiedzialności, jaka wiąże się życie ze zwierzakiem, także takim małym. Choć dobrym pomysłem jest uczenie empatii wobec zwierząt i odpowiedzialności przez udział w zabawach ze szczurem czy części obowiązków związanych z opieką, osobą o końcowej odpowiedzialności zawsze będzie dorosły, nawet jeżeli klatka będzie stać w pokoju dziecka.
Szczur może być wspaniałym pupilem dla rodziny z dzieckiem, jednak podczas kontaktów małego dziecka i szczura należy zachować dużą ostrożność. Przede wszystkim upewnij się, że maluch rozumie, jak bardzo delikatnym stworzeniem jest szczur i kontroluj, czy obie strony czują się komfortowo podczas zabawy.
Większe dziecko lub nastolatek może dbać o szczura prawie samodzielnie – prawie. Nawet jeżeli młody człowiek zapewni Cię, że będzie całkowicie sam dbać o potrzeby pupila, może się zdarzyć, że konieczna będzie kosztowna opieka weterynaryjna, znacznie przekraczająca możliwości kieszonkowego dziecka. Choroby, w tym wymagające chirurgicznego usunięcia guzy nie są rzadkością, więc przed podjęciem decyzji o zwierzątku, należy przemyśleć wszystkie koszty. Z drugiej jednak strony – jeżeli planujesz opiekę nad jakimkolwiek stworzeniem, wymagające kosztownego leczenia przypadłości zawsze trzeba brać pod uwagę. Nie ma zwierząt, które nie w ogóle nie wymagają opieki weterynaryjnej.
Szczur i inne zwierzęta
Zdarza się czasami, że szczury nie są jedynymi zwierzakami w domu, lecz by wszyscy domownicy byli szczęśliwi i bezpieczni, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Pierwszą z nich jest ograniczone zaufanie. Choć możliwe jest życie w jednym domu szczurów i psów, a nawet kotów, zapewnienie odpowiednich (bezpiecznych) warunków życia będzie wymagać od opiekuna nieco większej logistyki przestrzennej.
Choć instynkt łowiecki u różnych ras kotów i psów jest mniej lub bardziej wyciszony, najbezpieczniej będzie nie sprawdzać go w praktyce. Pamiętaj, by wypuszczać szczury na wybieg, kiedy innych zwierząt nie będzie w tym samym pokoju. Pamiętaj, że niektóre szczury uczą się otwierać swoją klatkę, dlatego najlepiej zamykać pokój, w którym jest klatka, zwłaszcza podczas nieobecności w domu. Lepiej, by szczur nie opanował otwierania klatki pod Twoją nieobecność, kiedy będzie w jednym pomieszczeniu z psem lub kotem – może się to skończyć tragicznie.
Nie polecamy także łączenia w jednej klatce kilku gatunków gryzoni. Choć szczur i chomik, mysz, czy nawet kawia, posiadają kilka wspólnych cech, są to zwierzaki, które nie rozumieją nawzajem swojej mowy ciała i nie powinny być współlokatorami.
Klatka dla szczura i akcesoria
Szczury potrzebują dość dużych klatek – minimalna wielkość dla dwóch szczurów to 80x50x80. Klatka powinna być metalowa, często spotyka się modele z plastikową kuwetą. Kuweta, czyli dno klatki powinna być lekko zabudowana – w ten sposób zmniejszy się nieco bałagan dookoła klatki. Niezbędne podstawowe wyposażenie to: poidełko (dobrze, jeżeli będzie więcej niż jedno), miseczka na jedzenie, ewentualnie także dodatkowa miseczka na wodę.
Domkiem szczura nie powinno być akwarium! Akwarium ma słabą wentylację i trzymanie w nim szczurów może spowodować choroby układu oddechowego.
Warto wiedzieć, że szczury można nauczyć korzystania z kuwety, wtedy można zastąpić podłoże tradycyjne (odpylone trociny) dywanikiem lub drybedem.
Szczury uwielbiają wszelkiego rodzaju domki, hamaki, tunele, czy zabawki – pamiętaj jednak, że w tego typu akcesoria prędzej czy później zostaną nadgryzione lub zniszczone. Zabawki dla gryzoni możesz zrobić samodzielnie lub kupić. Co ciekawe, te inteligentne zwierzęta mogą korzystać z niektórych zabawek przeznaczonych dla psów i kotów, np. Trixie Actyvity Flip Board.
Zdrowie szczura
Wbrew pozorom, szczury bywają chorowite i często wymagają wizyty u weterynarza. W utrzymaniu pupila w dobrym zdrowiu przez całe życie pomoże na pewno znalezienie w okolicy dobrego weterynarza, zanim dojdzie do sytuacji wymagającej pilnej interwencji. Pamiętaj, że nie każdy weterynarz będzie miał wiedzę i doświadczenie w leczeniu szczura, najlepsza będzie klinika specjalizująca się w leczeniu małych zwierząt lub taka, która zatrudnia przynajmniej jednego specjalistę w tej dziedzinie. Kontrolną wizytę u weterynarza szczur powinien przejść mniej więcej co pół roku.
Niestety szczury często nie dają po sobie poznać, że są chore, dlatego warto obserwować uważnie ich zachowanie, a podczas codziennych zabaw i przytulania zwracać uwagę na niepokojące objawy, np. ranki na skórze, czy guzy. Ospałość, mniejszy apetyt, czy problemy z równowagą mogą wskazywać na chorobę. Nie każda zmiana zachowania świadczy jednak o chorobie. Samiczki co kilka dni przechodzą ruję, są wtedy bardziej niespokojne i nie mają zwykle cierpliwości do głaskania.
Choć sterylizacja szczurów w parach jednopłciowych nie jest konieczna, może przedłużyć życie samiczki. Niestety częstą przypadłością są ropomacicze – sterylizacja pomaga ich uniknąć. W przypadku samców sterylizacja może być pomocna w przypadku bardzo dużej terytorialności lub intensywnego zapachu.
Jeżeli zauważasz niepokojące objawy u swojego szczura, nie czekaj, tylko zabierz go do weterynarza. Podawanie na własną rękę lekarstw nie jest dobrym pomysłem. Podczas stresu lub choroby szczur wydziela z oczu porfirynę, czerwoną wydzielinę często myloną z krwią. Chwilowe wydzielanie porfiryny nie musi oznaczać poważnej choroby, jednak gdy problem trwa kilka dni, lepiej udać się do weterynarza.
Żywienie – najlepsza karma dla szczura
Szczur jest zwierzęciem wszystkożernym i cieszy się bardzo dobrym apetytem. Zjadłby niemal wszystko, co masz w swojej lodówce, co nie oznacza, że wybory szczurka byłyby dobre dla jego zdrowia. Całe szczęście, to Ty odpowiadasz za jego codzienne menu i możesz podawać mu same zdrowe posiłki.
Podstawą diety szczura powinna być gotowa karma dla szczurów, która zawiera odpowiednie składniki odżywcze w idealnych proporcjach. Najlepsza będzie karma w formie ekstrudatu – dzięki Twój pupil nie będzie miał możliwości wybrzydzania, w tradycyjnych mieszankach najczęściej pomijane są najzdrowsze kawałki. Suchą karmę uzupełniaj świeżymi owocami i warzywami. Pamiętaj jednak, by nie podawać im za dużo świeżego pożywienia, a niezjedzone usuwać z klatki najpóźniej po 24 godzinach – w ciepłe miesiące dużo wcześniej.
Wybrane warzywa i owoce, które może jeść szczur:
Arbuz, banan, cukinia, gruszka, burak, borówki, cukinia, granat, jabłko, kalafior, maliny, marchew, melon, papryka, pomidor, winogrono, ziemniaki (gotowane bez soli).
Smacznym i lubianym przez szczury dodatkiem są orzechy i nasiona: orzech włoski, słonecznik, czy migdały. Pamiętaj, że są to kaloryczne przekąski, których lepiej nie podawać w dużych ilościach. Nie podawaj też swojemu szczurowi orzechów solonych i prażonych.
Szczury są wszystkożerne, co oznacza, że ich dietę możesz uzupełniać o białko zwierzęce, np. gotowane na twardo jajka. Białko odzwierzęce jest jednak także bardziej kaloryczne od roślinnego, dlatego lepiej, by było jedynie urozmaiceniem diety. Co do zasady, większą ilość tego typu przysmaków można podać młodszemu szczurkowi, np. pół jajka dla dwóch szczurów raz lub dwa razy w tygodniu. Pamiętaj, by nie podawać szczurom przetworzonej żywności. Resztki z obiadu, potrawy smażone, pieczone, z dodatkiem przypraw nie powinny znaleźć się z pyszczku Twoich szczurków. Nie dokarmiaj ich także słodyczami. Jeżeli chcesz dać im coś pysznego, lepiej zaproponuj im owoce, bakalie, lub specjalne szczurze ciasteczka.
